Bezienswaardigheden in Waanrode

De huidige Sint Bartholomeuskerk werd in 1902 in neogotische stijl gebouwd. Van de 16^de eeuwse gotische bakstenen constructie met speklagen van zandsteen resten nog het veelhoekige koor, de noordelijke sacristie en een deel van de noordelijke zijbeuk. Achteraan in de kerkmuur zit de grafsteen van Robrecht van Schoonhoven en zijn vrouw Anna van Nassau verwerkt. Ze waren in 1528 getrouwd. Als huwelijkscadeau had hij de heerlijkheid Waanrode gekregen. Hij bekleedde belangrijke functies, onder meer die van drossaard van Diest en Zichem. Hij overleed in 1549. Zijn vrouw overleed in Dordrecht in 1592. De steen met de wapenschilden bedekte vroeger de oude grafkelder in het koor. Later was hij ingemetseld in de buitenmuur van het koor. In 1902 kreeg hij zijn definitieve plaats.

Naast deze steen zit een gedenkplaat van 1898 voor dertien inwoners van Waanrode, die in maart 1773 de alarmklok luidden. Bij het buitenkomen van de kerk werden ze door de Franse soldaten neergeschoten. Bij de zijingang van de kerk zien we een 13^de eeuwse hardstenen romaanse doopvont met vier maskers op de kuip. Het overige meubilair omvat een altaar van 1854, koorgestoelte, preekstoel van 1907 en de 18^de-19^de-eeuwse rouwblazoenen van de familie d’Arschot-Schoonhoven. Voor het linkerzijaltaar staat de trofee van de Europese wedstrijd voor bebloeming “Entente Florale” van 1984 in Orléans. Daarnaast staat een volkse Sint-Sebastiaan van de Sint-Sebastiaansgilde.

Het orgel, in 1817 gebouwd door P. van Overbeek van Mechelen, is sinds 1981 beschermd. Op het kerkhof, naast het koor, ligt de neogotische grafkelder van de familie d’ Arschot-Schoonhoven. Waanrode is sinds de 15^de eeuw de begraafplaats van de familie Schoonhoven. De oude grafkelder bevond zich in het koor van de kerk. De huidige is in 1844-1845 aangelegd en overdekt met een kleine grafkapel met toegang via het koor.

Tegenover de kerk bevindt zich de pastorie, waarvan de onderste verdieping in de 17^de eeuw gebouwd werd en de bovenste in 1840. In 1987 werd het gebouw volledig gerestaureerd.

Richting Boterbergstraat passeren we het ontmoetingscentrum ‘de Torendraaier’, dat in 1975 voltooid werd als gemeenteschool, maar onmiddellijk van functie veranderde. Voor dit ontmoetingscentrum staat sinds 1985 een gedenkzuil. Bovenop bevindt zich het beeld van de Torendraaier, dat in 1989 naar aanleiding van 850 jaar Waanrode onthuld werd. In 1902 werd de westertoren van de kerk afgebroken en aan de zuidwestkant heropgebouwd, vandaar de bijnaam Torendraaiers voor de Waanrodenaars.

Aan de Klipgaardestraat ligt het grafelijke domein d’Arschot-Schoonhoven. Sinds meer dan vijf eeuwen verblijft deze familie onafgebroken in Waanrode. Het grote neoclassicistische kasteel van 1925 bevindt zich in het midden van het domein. Het is ongerept natuurschoon, maar niet toegankelijk voor wandelaars.

Aan de Oude Diestsestraat ligt nog de Kasteelhoeve. De bouwjaren 1849, 1851, 1854 en 1857 van de stallen en de schuren van deze Haspengouwse hoeve vindt men op de binnenkoer terug. De hoeve, met woonhuis uit 1842, is rond een groot vierkant erf opgesteld. Vandaag kan men op deze hoeve terecht voor een meerdaagse vakantie aangezien de hoeve ook dienst doet als vakantiewoning.

Naast de hoeve loopt een wegje naar de Lourdesgrot van Waanrode, gebouwd in 1933 bij de 75^ste verjaardag van de verschijningen in Lourdes.

Andere historische hoeves of gebouwen, die nog aanwezig zijn in het dorp, zijn:

-          hoeve Alen-Schots uit 1864 op het Dorp nr. 18, tegenover het Paenhuys

-          hoeve ‘de Trappekens’ uit 1854, op het Dorp nr. 8

-          de Lindehoeve uit 1886, in Boterbergstraat 11

-          hoeve ’t Withof uit 1888 op de Grote Vreunte 65

-          het vroegere Klooster van de Zusters van het H.-Hart van Maria, uit 1921, in de Oude Diestsestraat 4