De Torendraaier! Wie of wat is hij ?

De spotnaam van de Waanrodenaren

In geen enkele geschreven bron is er een vermelding van de naam "torendraaier" terug te vinden. De scheldnaam heeft dus enkel via mondelinge overdracht de geschiedenis overleefd. Ik vermeld wel uitdrukkelijk scheldnaam omdat enkele oude landbouwers zich herinneren dat ze tijdens hun schooljaren door kwajongens uit de omtrek werden aangeduid als de "torendraaiers van Waanrode". Een dorp vormde, vroeger nog meer dan nu, een hechte gemeenschap waarin iedereen iedereen kende en ook voor mekaar opkwam. Inwoners van naburige dorpen werden vaak minachtend en spottend bekeken. Dikwijls was er zelfs tussen de verschillende dorpsgemeenschappen een vete zodat een scheldnaam een noodzakelijk iets was om de inwoners van de naburige dorpen aan te duiden. Zo kennen we de "heren" van Geetbets, de "kinderen" van Kortenaken, de "joden" van Bekkevoort, de "bezembinders" van Schoonderbuken, waarbij telkens een al of niet slechte eigenschap van de inwoners benadrukt werd. Dit kan ook zo geweest zijn met de "torendraaier": een verbastering van het gezegde "rond de pot draaien", waarmee men de Waanrodenaren wou toeschrijven dat zij steeds rond de zaken heen praatten.
Maar met evenveel recht en reden kan men andere verklaringen naar voren brengen. De naam "torendraaier" zou kunnen wijzen op een typische beroepsbezigheid die hier werd uitgeoefend. Pottenbakkers draaiden vroeger hun te maken voorwerp op een tollende, draaiende tafel. Vermits in de ondergrond klei terug te vinden is, lijkt dit geen onlogische verklaring.
Nog een mogelijke verklaring kan gegeven worden als men het woord "torendraaier" letterlijk opvat. Mensen die rond de toren draaien, zijn waarschijnlijk aan een ommegang bezig. Dit zou erop duiden dat er veel processies werden gehouden in het dorp.
Dit zijn echter allemaal gissingen. De juiste verklaring moeten we heel eenvoudig gaan zoeken bij de verbouwing van de kerk in 1902. Vóór die grote restauratie had de kerk een echte westertoren. De nieuwe constructie kreeg echter een zuidwestertoren. De toren was dus letterlijk gedraaid t.o.v. de kerk zelf.

vóór 1902	na 1902

Maar vandaag heeft het woord DE TORENDRAAIER nog andere betekenissen. Het is ook nog de benaming van:

- Het driemaandelijks informatieblad van de Culturele Dorpsraad.

Het eerste nummer verscheen op 1 juli 1975 en wordt gratis huis aan huis bezorgd in Waanrode en in Rijnrode-Assent.

- Een standbeeld

Ter gelegenheid van de 850^e verjaardag van Waanrode in 1989 werd door de Culturele Dorpsraad op de herinneringszuil met de ereplaketten van het bloemendorp Waanrode een standbeeld opgericht met een letterlijke uitbeelding van ‘de torendraaier’. Het beeld is een kunstwerk van de Hasseltse kunstenaar Gerard Moonen.

- Een lekker gebakje

Bakker Pittevils ontwierp in 1984 een gebakje in biscuit in de vorm van een toren. Omgeven met een laagje roomboter en chocolade en opgevuld met een Hagelandse kriek, kreeg het een heel speciale smaak en werd het een unieke lekkernij. Het feit dat dit gebakje alleen maar te verkrijgen is op bestelling bij de Waanroodse bakkers maakt het alleen nog maar aantrekkelijker.

- Een mooie fuchsia

Op zondag 4 augustus 1996 werd deze nieuwe fuchsiavariëteit gedoopt. De speciale bloeiwijze doet aan een gedraaid torentje denken. De nieuwe fuchsia werd gekweekt door Marcel Michiels uit Koningshooikt.

- Een mooie wandeling

Het Torendraaierspad is een interessante, bewegwijzerde en beschreven wandeling van 6 km. doorheen het dorp, met aandacht voor de bebloeming en de talrijke bezienswaardigheden van het dorp. De realisatie van dit wandelpad was een initiatief van de Culturele Dorpsraad in 1992.

- Een Cultureel Centrum

In 1975 werd in Waanrode een nieuwe gemeentelijke jongensschool gebouwd. Toen op 1 september de school diende geopend te worden, bleken er geen leerlingen (meer) te zijn. Het gemeentebestuur besliste toen dit gebouw - waar nooit een bord tegen de muur heeft gehangen - voortaan ter beschikking te stellen van het verenigingsleven in het dorp. Het gebouw kreeg de benaming ‘Cultureel Centrum’, afgekort ‘het C.C.’. In 2005 besloot het gemeentebestuur van Kortenaken deze benaming om te vormen tot ‘Ontmoetingscentrum Den Torendraaier’.